Ontwerpen - Wie is de gebruiker?
Column ALURVS - december 2015
Ontwerpen is gewoon gaaf. Je mag al je creativiteit stoppen in het mooier, beter en sneller maken van een product. Een slimmere mechanische aandrijving of een geautomatiseerde toevoer. Alles is mogelijk. Maar wordt er bij ontwerp wel vanuit de gebruiker gedacht? En dan niet de perfecte gebruiker, maar de collega die nog even snel de machine gebruikt of de collega die al met een half oog dicht knikkebollend de machine bedient.
Bij het ontwerp wordt meestal de nadruk gelegd op hoe de machine zo compact mogelijk kan zijn, zo snel mogelijk functioneert en het mooiste resultaat geeft. Er wordt vanuit de technisch ontwerper gedacht, die alle functies van voor tot achter kent en precies weet waar hij wel en waar hij juist niet met zijn vingers aan moet zitten. De meeste machinebouwers staan ook nog wel stil bij het gebruikersgemak en zorgen voor een handig bedieningspaneel. Maar er zijn ook machinebouwers die denken “Zo, dit is af. Ik plak er CE op en dan zal het wel goed zijn.” Waarschijnlijk hebben zij nog nooit naar bijlage 1 van de Machinerichtlijn gekeken (Essentiële veiligheids- en gezondheidseisen).
Bij het ontwerpen van machines moet er juist rekening gehouden worden met gebruikers die de machine niet van voor tot achter kennen. Elk knopje moet dus duidelijk aangeven waar het voor is. Daarnaast staat ook niet iedereen wakker en alert achter een machine. Ouwehoeren met je collega of na een zware nacht vroeg weer beginnen is de bron van veel ongelukken. Ongelukken gebeuren ook niet expres. Dus het commentaar “Ik weet heus wel wat ik doe” gaat hier niet op. Er is een mogelijkheid om als machinebouwer op deze onoplettendheid voorbereid te zijn. In de Machinerichtlijn zijn diverse eisen opgesteld waar een machine aan moet voldoen, zodat de gebruiker beschermd wordt tegen mogelijke gevaren. Met dit (verplichte) hulpmiddel kan je dus een gebruikersvriendelijke machine bouwen. En mag je er vervolgens legitiem een CE-keurmerk opplakken.
Helaas zijn er nog te veel eigenwijze machinegebruikers, die vol vertrouwen denken “dat doe ik wel even”, waarna ze een vinger verliezen, omdat ze niet de machine gebruiken zoals de ontwerper had bedacht. Als ontwerper moet je dus goed stil staan bij de beveiligingen, zoals afschermkappen en dubbele bediening. Zodat je als ontwerper er voor kan zorgen dat de eigenwijze medewerker niet “even snel” te werk kan gaan en hij gewoon zijn vingers kan behouden.
Meer weten over machineveiligheid? Bel naar 06-83445676 of stel uw vraag via het contactformulier.